Zile Kömesi
Zile Kömesi, içerisinde ipe dizili halde sırayla konumlanan ceviz içeren, Narince üzümü şırası, buğday nişastası ve un ile hazırlanmış, hasuda kaplanmış tatlı bir gıda ürünüdür. Hasuda, üzüm şırası, buğday nişastası ve buğday ununun birlikte pişirilmesi ile hazırlanan muhallebi kıvamında yöresel bir tatlıdır. Sadece şıra ve buğday nişastası ile hasuda hazırlanabildiği gibi hasudanın kıvamının daha yumuşak olması için buğday unu da kullanılabilir.
40-60 cm uzunlukta ipe dizilen cevizlerin yetişme bölgesi Tokat ilidir. Bölgenin iklimi, coğrafi konumuna bağlı olarak karasal iklimden Karadeniz iklimine geçiş kuşağı olması nedeniyle kendine özgü karakteristik özellikler taşır. Bu durum bölgede yetişen cevizlerde özgün bir aroma, doku ve renk oluşmasını sağlar. Bölgede sulama suyu kalitesinin yüksek olması, toprakların kirlenmemiş olması, çiçeklenmeden meyve hasadına kadar geçen dönem içinde uygun iklim koşullarının olması, cevizlerin meyve kalitelerinin yüksek olmasına sebep olur ve bölgede yetişen cevizleri değerli kılar. Bu cevizler, yağlı, ince kabuklu, büyük taneli ve beyaz görünümlüdür. Tokat bölgesinde yetişen cevizlerin kullanılması Zile Kömesinin lezzetindeki etkili faktörlerdendir.
Zile Kömesinde, cevizlerin bulandığı hasuda, Narince üzümünün şırası, nişasta ve (isteğe bağlı olarak) nişastaya kıyasla daha az miktarda un ile hazırlanır. Zile Kömesinin üretiminde kullanılan üzüm şırası ince kabuklu, hoş aromalı Narince üzüm çeşidinden elde edilir. Narince üzümü, narin, yüksek kaliteli, beyaz bir üzüm çeşididir; çok ince kabuğu olmasına rağmen taşımada çok dayanıklıdır. Zengin aromatik bileşiklere sahip olması, Zile Kömesinde tercih edilmesinin sebeplerindendir. Narince çeşit üzümünün yetiştirilmesi için uygun iklim koşulları, Tokat’ta Karadeniz kıyısına yakın dağların güneyindeki Anadolu yaylasında bulunur. Bu bağlık bölge Yeşilırmak boyunca devam eder ve burada Narince üzümünün üretimi yüzyıllardan beri yapılmaktadır. Burada karasal iklim vardır ve bölgede Narince üzüm yetiştiriciliğinin yapıldığı bağlar 500 m ve üzeri yükseklikte bulunur. Özellikle karasal iklimin nemli Karadeniz iklimine geçiş noktası olan Tokat, Narince üzümü için uygun toprak ve iklim şartları sunar.
