Tokat Yazması
Tokat Yazmasının 600 yıllık bir geçmişi vardır. Selçuklu döneminde Tokat Yazmalarında geometrik desenler kullanılmış ve bu desenler Selçuklu sanatına paralellik göstermiştir. Osmanlı döneminde de bu el sanatına büyük önem verilmiştir. Tokat Yazması gelirlerinin Valide Sultanlara ‘has’ olarak verildiği bu dönemde, kentteki hanlarda toplu olarak üretim yapan yazmacılar, işliklerinde hazırladıkları yazmaları boyahanelere verip karşılığında damga vergisi ödemişlerdir.
Bu vergiyi zorunlu kılmak amacıyla bölgede Tokat kenti dışında yazmacılık yapmak yasaklanmıştır. Evliya Çelebi Tokat Yazmaları için; “Beyaz pembe bezi Diyar-ı Lahor’da yapılmaz. Güya altın gibi mücelladır. Kalemkâr basma yüzü, münakkaş perdeleri gayet memduh olur” diyerek övgüyle söz etmiştir.
Tokat Yazması, boyanın kumaşa fırça ile sürülmesi yoluyla elle resmedilerek ya da tahta kalıpların boyaya batırılıp kumaşa basılarak baskı yapılan desenlendirilmiş kumaştır. Tokat Yazması tek renkli ve çok renkli olmak üzere ikiye ayrılır.
Tokat Yazmasından işlevsel ve dekoratif olarak yemeni (başörtüsü), yastık örtüsü, yorgan yüzü, bohça, mendil, sedir örtüsü, kavuk örtüsü, destimal, tılsımlı gömlek, seccade vb. ürünler yapılır.
Tokat Yazmasında kullanılan kumaşın cinsi ve kalitesi önemlidir. Yöresel tezgâh dokuması bezler, yöre halkının kaput bezi olarak isimlendirdiği Amerikan bezi, tülbent ve mermerşahi, yazmacılıkta kullanılan kumaş cinsleridir. Tokat Yazması üretiminde kalıplar sadece ıhlamur ağacından oyulur. Boya olarak eskiden sadece bitkisel boya kullanılmasına karşın, günümüzde bitkisel ve kimyasal boyalar kullanılır.
