Ahlat Bastonu

Otelegidelim-Coğrafi İşaretler-Bitlis

Ahlat Bastonu, Ahlat İlçesinde yetişen ceviz ağaçlarından üretilen bir üründür. Ürün üzerindeki desenler, tarihi eserlerde bulunan Selçuklu, İlhanlı, Akkoyunlu ve Osmanlı motiflerinden yararlanılarak özgün olarak tasarlanmış ve kuşaklar boyu Ahlat Baston ustalarınca günümüze ulaşmıştır. Ürünün kafa ve gövde kısımlarında kullanılan kalıplar yöreye özgüdür.

Binlerce yıllık motifler, yaklaşık 3000 yıllık geçmişe sahip olan Ahlat Bastonu üzerine, ustaların emekleri, birikimleriyle özenle ve maharetle işlenmiştir. Ahlat İlçesinde dededen toruna kalan en eski bastonlardan biri yaklaşık 150 diğeri yaklaşık 250 yıllıktır. Bu bastonların Van – Yoncatepe kazılarında bulunan dünyanın bilinen ilk ağaç bastonu ile arasındaki yapısal benzerlik dikkat çekicidir. Ürün üzerindeki desenler el işçiliği ile üretilmektedir. Ahlat İlçesinde baston ustalığı Selçukludan Osmanlıya, Osmanlıdan günümüze devam eden bir sanattır. Ahlat Bastonu, yörede kültür ortamında yetiştirilen ceviz ağaçlarından yapılmalıdır. Ahlat yöresindeki deneyimli baston ustalarına göre, Ahlat’taki ceviz ağaçları kültür ortamında yetiştirilmiş sürümü ve sulaması sistematik yapılmakta olan ağaçlardır. Bu sebeple sürgü uzunlukları fazla, düğüm (budak) sayısı az ve sürgün atması yok denecek kadar azdır. Kültür ortamında yetişmeyen ceviz ağaçlarında sürgü düz olmamakta, sürgü uzunluğu kısa olmakta ve çok fazla düğüm (budak) bulunmaktadır, bu sebeple bu tip ceviz ağaçları baston yapımına uygun değildir.