Beytüşşebap Jirki Kilimi
Beytüşşebap Jirki Kilimi, yün iplikler kullanılarak Şırnak ili Beytüşşebap ilçesinde üretilen kilimdir. Kilim; arka arkaya çift sıra halinde gerilmiş, çözgü ipliklerinin arasına çapraz olarak önden ve arkadan atkı ipliklerinin geçirilmesi suretiyle dokunur. Beytüşşebap Jirki Kiliminin üretiminde kullanılan ip saf yünden yapılır, incedir, renklendirmede kök boya kullanılır. Coğrafi sınırda kullanılan adlarıyla “raye tırşık” bitkisinden kahverengi, “rın” kökünden kırmızı, ceviz kabuğundan siyah ve kahverengi, “giyarenk” kökünden yeşil, “sanman” ve “soğan kabuğu” ndan sarı renk elde edilir.
Kırmızı renk için maya olarak “sumak”, diğer renklerde “lep” kullanılır. Ayrıca siyah rengin mayası için “kül”, siyah ve sarı renk için “tuz” gibi bazı maddeler kullanılır. Yer sergisi, ev dekorasyonu, seccade vb. benzeri amaçlarla kullanılır.
Beytüşşebap Jirki Kiliminde kullanılan desenler coğrafi sınıra özgüdür. Desenler genellikle coğrafi sınır halkının dini inancını, yaşantısını, başından geçmiş acı tatlı olayları, hüznü, kıskançlığı, mutluluğu, sevinci, özlemi, yiğitliği, doğa ile iç içe yaşantısını, doğanın şekil ve özelliklerini ifade eder.
Beytüşşebap Jirki Kiliminde; hayvan, çiçek ve ağaç gibi figüratif motifler yanında soyut motifler de kullanılır. Kıskançlık, korku gibi duygular; “kurt ayağı” ve “akrep” motifi ile; muhabbet, sevgi, fanilik ve sohbet “muhabbet kuşu” motifi ile; erkeklik, yiğitlik ve kavgacılık ise “koç boynuzu” ile sembolize edilir.
Bitki ve çiçek figürleri; bereketi, üretkenliği ve mutluluğu ifade eder. “Gelin kız” da denilen “el belinde motifi” üretkenliğin sembolüdür. “Hayat ağacı” motifi ise ölümsüzlüğün simgesi olarak ifade edilir.
