Obruk (Arısama) Halısı

Coğrafi İşaretler - Niğde

Obruk yöresi halılarına kompozisyon ve desen özellikleri açısından bakıldığında, geometrik bir üslûp görülmektedir. Bu üslûp, günümüzün bile çağdaş estetik anlayışına oldukça uymaktadır. Genelde halılarda orta zemin kare veya dikdörtgenlere bölünerek içlerine ana motif, zeminde kalan boşluklara da yine geometrik motif ya da motifler birbiri ardı sıra gelecek şekilde yerleştirilmiştir.

Genelde halıların yüzeyine bakıldığında orta zemini çevreleyen kalın tek bir bordürde bile sonsuzluk prensibi göze çarpar. Bu özellik Selçuklular döneminden süregelen bir geleneğin yaşatılması niteliğindedir. Bordürlerin içlerinde de yine geometrik motifler yer almaktadır. Bu halılarda rastlanmakta olan en karakteristik özellik halıların başlangıç ve bitiş kısmında orta zemini çevreleyen ana bordürün haricinde bir bordürün daha yer almasıdır. Bu bordürlerin içlerinde yine geometrik motifler bulunmaktadır. Arısama (Obruk) halılarının taban, çeyrek, yastık, minder, seccade ve rapor desen dokuma çeşitleri bulunmaktadır. Karakteristik zemin süslemeleri arasında bitkisel motifler, kilim desenleri, geometrik motifler, hayvansal figürler (akrep, köpek, geyik gibi), Latin harfi figürleri, Türkmen gölü motifi, sonsuzluğu simgeleyen motifler yer almaktadır. Temel motiflerin büyük ve belirgin olduğu göze çarpmaktadır. Zemin rengi beyaz, bakır kırmızı, lacivert ya da mavidir. %100 yün iplik kullanılarak dokunurlar. Obruk köyünde yapılan dokumalarda kullanılan motiflerin; bereket, şans, sağlık, ölüm, günah, yeniden dirilme, nazar ve sonsuzluk gibi konuları simgelediğini görülmektedir. Dokumalarda en fazla kullanılan desenler göz, yıldız, hayat ağacı, muska, akarsu, çavuşlu, tavukayağı, elmalı ayak, geyik ve koçboynuzu gibi motiflerdir. Obruk halıları, kaba yani kalın dokumalardır. 20×29, 19×32 (dm2’deki ilmek sayısı) gibi kalitelere sahip olan Obruk halılarının orta zemininde göbek denen büyük bir bölüm ve onu tamamlayan iri motifler yer almaktadır. Bunlara “göbekli halı” denilmektedir.

Diğer Coğrafi İşaretler